De 4 innerlijke verlangens

In zijn baanbrekende onderzoek ontdekte de psycholoog Carl Jung dat er een gelijk patroon was in dromen van mensen. Veel thema’s uit dromen en verhalen zijn van alle tijden en onafhankelijk van cultuur en plaats. Dromen en verhalen zijn universeel. Jung ontdekte dat dromen verwijzen naar universele verlangen en behoeftes. Ze brengen innerlijke behoeften van mensen aan het licht. Goede verhalen die van generatie op generatie overgaan willen mensen blijven horen. Kennelijk hebben ze een psychologisch doel. Ze vertellen iets waarvan je onderbewust weet dat je er iets belangrijks uit kunt leren. Een levensles.

4 universele verlangens

Jung hield van structuur en verdeelde de universele verlangens naar 4 categorieën:

• Verlangen naar het Paradijs
• Impact hebben, waarde creëren
• Erbij horen, onderdeel zijn van een groep
• Structuur aanbrengen, orde scheppen

12 Archetypes

Naast de 4 universele verlangens onderscheidt hij in zijn onderzoek 12 archetypes. Ook de waarden en overtuigingen van deze 12 persoonlijkheden zijn van alle tijden en ongeacht cultuur. Het zijn persoonlijkheden die voorkomen in mythen, Bijbelverhalen, kinderboeken, romans, sprookjes, gedichten, films en theaterstukken.

Hieronder worden de verschillende innerlijke verlangens benoemd en de archetypes die daarbij horen.

Verlangen naar het Paradijs / Paradijsvogels

Het is van alle tijden dat mensen verlangen naar een plek waar alles perfect is, waar je mag zijn wie je bent, waar aan niets gebrek is, waar je je volledig thuis voelt. Het perfecte, goede leven. Het verlangen naar het paradijs.

Het diepste verlangen van De Onschuldige, De Onderzoeker en De Wijze is om weer in het paradijs te zijn. Ze zijn daarbij meer op zichzelf gericht dan op anderen. Hun verlangen is dat alles goed is, dat het leven perfect en in harmonie is. Hoe ze dit bereiken is voor de verschillende archetypes anders.

De Onschuldige gelooft dat het leven hier en nu perfect kan zijn. Hij verlangt naar een simpel en eenvoudig leven met eenvoudige normen en waarden. Als het werkt is het goed en mag het blijven zoals het is. De onschuldige is daarin bijna naïef en als een kind in verwondering om wat om hem heen aan moois is.

Waar De Onschuldige denkt het goede leven te vinden op de plek waar hij is, gaat De Onderzoeker juist op weg. Hij gaat op zoek naar het beloofde land en wordt daarbij gedreven door zijn idee er niet bij te horen. Het kan altijd beter, anders. Daarbij gaat hij (rusteloos) op zoek en beleeft onderweg bijzondere avonturen. Als het volk Israël dat 40 jaar lang rondzwierf op zoek naar het beloofde land. Het land van melk en honing.

De Wijze gelooft dat geluk het gevolg is van kennis. Door kennis en te leren word je als mens gelukkig. Door wijsheid hebben we voorspoed en welvaart gekregen. Dat kunnen we inzetten voor een beter leven. Informatie en kennis is erg belangrijk voor inzicht en het krijgen van een betere wereld.

Een voetafdruk achterlaten op deze wereld / Wereldverbeteraars

De wereld verbeteren, impact hebben en verandering bewerkstelligen. De Held, de Rebel en de Magiër willen een voetafdruk achterlaten op deze wereld. Ze zijn voorvechters en willen het kwade willen ze overwinnen door het goede. Ze willen levens transformeren en het verschil maken door moed te tonen en risico’s te nemen. Angst en slachtoffer gedrag horen daar niet bij.

De Held wil de maatschappij tegen het kwaad beschermen. In verhalen heeft de held vaak bijzondere krachten of gaven om het kwaad te bestrijden. Denk bijvoorbeeld aan figuren als Spiderman en Superman. De held is een krijger die wil winnen (tegen elke prijs) en neemt daarbij grote persoonlijke risico’s.

Ook De Rebel wil tegen het kwaad strijden. Daarbij gaat hij in tegen geldende normen en (culturele) waarden. Hij wil revolutie en gaat tegen de gevestigde orde in en wil onrecht aan de kaak stellen. Soms vanuit wraak of eerzucht, omdat hem of anderen onrecht is aangedaan. Denk bijvoorbeeld aan Robin Hood die stal van de rijken om de armen te geven. Bonny & Clyde stalen ook, maar dan voor eigen gewin.

Door magische dingen naar het dagelijks leven te brengen wil de magiër een impact op de wereld hebben. Dat kan een wonder van techniek zijn, maar ook door genezing of transformatie. De Magiër maakt dromen waar en heeft een visie voor de wereld. Dat doet hij op verassende, krachtige en magische manieren. Waar mensen vol bewondering naar kijken.

Niemand is gemaakt om alleen te zijn / De Verbinders

Het levensthema van de verbinder is ‘niemand is gemaakt om alleen te zijn’. Iedereen wil ergens bij horen en connecties met anderen maken. Herkenbare levensvragen die de Gewone Man, de Minnaar en de Joker hebben zijn: hoor ik er wel bij? Ben ik aantrekkelijk? Kan ik mezelf zijn? Word ik door anderen geaccepteerd zoals ik ben?

Mensen hebben behoefte aan connectie en interactie met anderen. Zeker in deze tijd van individualisering en in een samenleving die sterk gericht is op prestaties.

Het motto van de Gewone Man is ‘je hoeft niet bijzonder te zijn om erbij te horen’ en ‘doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’. Iedereen is gelijk gemaakt en iedereen is van waarde. De gewone man wil graag deel uitmaken van een groep en gelooft daarbij in gelijkwaardigheid.

De Minnaar maakt connectie met anderen door aantrekkelijk te zijn. Daarvoor focust hij of zij op het ontwikkelen van emotionele en seksuele vaardigheden. Ze verbinden zich door er goed uit te zien. De minnaar verstaat de kunst van verleiden als geen ander.

Plezier maken en in het moment leven is het levensmotto van de Joker. Maak je geen zorgen over wat anderen van je denken en leef in het moment. Geniet van het leven en neem het leven niet te serieus. De Joker maakt het leven lichter en relativeert met humor. Hij verbindt door mensen te laten lachen en hun zorgen (tijdelijk) te vergeten.

Structuur en orde brengen / Ordebrengers

Stabiliteit, veiligheid en structuur zijn de belangrijkste waarden voor de ordebrengers in het leven. De Zorger, Schepper en Heerser willen orde aanbrengen in de wereld, zodat deze voorspelbaar, overzichtelijk en beheersbaar is. Controleerbaar daar houden deze achetypes van. Structuur aanbrengen doen ze alle drie op hun eigen wijze.

De Zorger is veel met anderen bezig. Hij is bewust van de menselijke kwetsbaarheid en heeft door zijn zintuigen voor open staan. De zorger draagt zorg voor andermans behoeften en heeft een sterk verlangen te helpen. Wat de ander nodig heeft, geeft hij graag. Genereus en met compassie en bijna in staat zichzelf te vergeten.

Controle krijgen in het leven doet de Schepper door creatief en expressief te zijn. Door te creëren voelt hij zich in control. Hij wil scheppend bezig zijn door zich te uiten in een gedicht, een schilderij of door innovatie. Daarin laat de kunstenaar zijn beeld op de wereld en het leven zien.

Dreigen er chaos te ontstaan of lopen zaken uit de hand? Dan neemt de Heerser de controle door orde en structuur aan te brengen. Voor een succesvol leven zijn beheersbaarheid en stabiliteit erg belangrijk. Van verassingen houdt de heerser dan ook niet. Hij wil constante en voorspelbare kwaliteit leveren. Daarom voelt hij zich verantwoordelijk en neemt hij belangrijke beslissingen nemen. De heerser regeert als een koning, als een vorst voor een welvarende gemeenschap.